O jakie szczepienia warto zadbać przed zagraniczną podróżą?

Szczepienia ochronne są zalecane nie tylko przed wyjazdem do krajów egzotycznych. Również w Europie istnieje ryzyko zakażenia i zachorowania na groźne choroby. W przygotowaniach do wakacyjnych wojaży nie możemy zapomnieć o najważniejszym – naszym zdrowiu.

Szczepienia a wyjazd za granicę

Szczepienia ochronne zmniejszają ryzyko zachorowania na określone choroby zakaźne lub ciężkiego przebiegu zakażenia. Większość przyjmujemy w wieku dziecięcym, dzięki czemu wytwarza się długotrwała odporność. Są jednak takie szczepionki, które podaje się dopiero w określonych sytuacjach – m.in. przed podróżą za granicę.

Większość szczepień jest zalecana. Oznacza to, że nie ma obowiązku zaszczepienia się i nikt nie kontroluje zaświadczeń lekarskich. Jednak dla własnego bezpieczeństwa lepiej jest je wykonać. Warto pamiętać, że groźne patogeny przenoszą się nie tylko drogą kropelkową z człowieka na człowieka, ale również drogą pokarmową (poprzez spożycie skażonego jedzenia lub wody), przez zwierzęta oraz owady. Szczepiąc się, minimalizujemy ryzyko zakażenia, a tym samym możemy bez stresu korzystać z wakacji.

Jednak niektóre szczepienia ochronne przed wyjazdem za granicę są obowiązkowe. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nakłada na podróżnych obowiązek przyjęcia szczepionki przeciwko żółtej gorączce, gdy udają się oni do krajów endemicznego występowania choroby (jest to 28 krajów w Afryce i 13 krajów w Ameryce Południowej). Po szczepieniu wydawana jest Międzynarodowa Książeczka Szczepień (tzw. żółta książeczka). To oficjalny dokument w języku angielskim i polskim. Jest on niezbędny do przekroczenia granicy.

Na co zaszczepić się przed wyjazdem za granicę?

Istnieje kilka zalecanych szczepień przed wyjazdem za granicę. Aby dopasować rodzaj preparatu do wakacyjnego kierunku, najlepiej udać się do poradni medycyny podróży. Dotyczy to w szczególności wycieczek w egzotyczne miejsca. Skierowanie nie jest wymagane. Stosowne komunikaty dotyczące sytuacji epidemiologicznej na danym terenie publikuje także Ministerstwo Zdrowia oraz Główny Inspektorat Sanitarny.

Niektóre zalecane szczepienia większość osób przyjęła w przeszłości – zgodnie z Kalendarzem Szczepień Ochronnych. W takiej sytuacji wskazane jest przyjęcie dawki uzupełniającej lub przypominającej. Stosowne skierowanie może wydać lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.

Szczepienie przeciwko COVID-19

Jednym z zalecanych jest szczepienie przeciwko COVID-19. W każdym kraju obowiązują inne zasady dotyczące zapobieganiu zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2. Zmieniają się one w zależności od sytuacji epidemiologicznej. Dlatego przed planowanym przekroczeniem granicy należy zapoznać się z warunkami wjazdu do danego państwa.

Po szczepieniu przeciw COVID-19 obywatelom Unii Europejskiej wydawany jest Unijny Certyfikat COVID. Zaświadczenie można pobrać bezpłatnie z Internetowego Konta Pacjenta. Jest także dostępne w aplikacji mObywatel. O wydruk można również poprosić punkt szczepień.

Szczepienia przeciw COVID-19 nie są obowiązkowe. W przypadku ich braku w niektórych krajach należy przedstawić negatywny wynik testu PCR lub antygenowego. Niekiedy istnieje obowiązek odbycia kwarantanny. Zaświadczenie o negatywnym wyniku testu antygenowego lub PCR jest wydawane przez upoważnione laboratoria i powinno być w języku angielskim. Warto zaznaczyć, że w okresie wzrostu zakażeń brak certyfikatu może uniemożliwić np. wejście do restauracji.

Szczepienie przeciwko grypie

Grypa jest często bagatelizowaną chorobą. Tymczasem jej powikłania mogą być groźne dla życia lub zdrowia. Najwięcej zachorowań odnotowuje się od października do kwietnia. Dlatego osoby wybierające się w podróż właśnie w tym terminie powinny zaszczepić się przeciwko grypie. Szczepionka chroni w danym sezonie, dlatego konieczne jest powtarzanie iniekcji co rok. Przy przekraczaniu granicy nie jest konieczne poświadczenie szczepienia.

Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A

Wirusowe zapalenie wątroby typu A może rozwinąć się na skutek spożycia zakażonych produktów żywnościowych. Infekcja objawia się osłabieniem, gorączką, nudnościami, bólem brzucha oraz żółtaczką. To najczęściej występująca choroba zakaźna wśród podróżnych. Szczególnie groźna jest w krajach o niskim poziomie higieny. Wysokie i średnie ryzyko zakażenia występuje we wschodniej Europie, Azji, Afryce oraz Ameryce Południowej i Środkowej. Szczepienie zapewnia wieloletnią odporność. Zaszczepić należy się 2-4 tygodnie przed wyjazdem.

Szczepionkę można przyjąć np. w Poradni Chorób Wewnętrznych.

Szczepienie przeciwko tężcowi

Do zakażenia dochodzi na skutek zanieczyszczenia rany skażoną glebą. Każde zranienie niesie za sobą ryzyko infekcji. Najskuteczniejszą formą obrony są szczepienia ochronne. Szczepionka jest podawana obowiązkowo dzieciom i młodzieży do lat 19. Osoby zaszczepione w przeszłości powinny przyjmować dawkę przypominającą raz na 10 lat. Dorośli niezaszczepieni muszą zaszczepić się trzema dawkami w określonych odstępach czasu.

Szczepienie przeciwko różyczce

Zalecane jest również szczepienie przeciwko różyczce. To choroba zakaźna, która przenosi się z człowieka na człowieka. Szczególnie niebezpieczna jest dla osób z obniżoną odpornością i ciężarnych. Szczepienie przed wyjazdem zaleca się dorosłym, którzy nie zostali zaszczepieni w dzieciństwie – szczególnie młodym kobietom. Przyjąć należy dwie dawki w odstępie 4 tygodni.

Szczepienie przeciwko żółtej gorączce

Żółta gorączka jest chorobą wywołaną przez wirusy. Przenoszą je zakażone komary. U części osób infekcja może prowadzić do zgonu. Szczepienie przeciwko żółtej gorączce jest obowiązkowe w przypadku osób podróżujących do Afryki i Ameryki Południowej. Szczepionka charakteryzuje się dużą skutecznością i zapewnia odporność na całe życie. Zaszczepić należy się minimum 10 dni przed wyjazdem.

Inne zalecane szczepienia przed wyjazdem za granicę

Do innych szczepień zalecanych przed wyjazdem zalicza się:

• szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu,
• szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,
• szczepienie przeciwko wściekliźnie,
• szczepienie przeciwko odrze,
• szczepienie przeciwko durowi brzusznemu,
• szczepienie przeciwko zakażeniom meningokokowym,
• szczepienie przeciwko polio.

Decyzję o szczepieniu najlepiej podjąć na podstawie tego, jakie choroby i czynniki ryzyka występują w miejscu, do którego się wybieramy – np. polio jest chorobą obecnie rzadko już spotykaną i jadąc do większości państw nie ma konieczności przyjmowania szczepienia. W niektórych krajach wciąż jednak odnotowuje się zakażenia (np. w Pakistanie).

W Polsce dostępne są również szczepionki skojarzone. W czasie jednej iniekcji nabywamy odporność na kilka chorób (odra + świnka + różyczka lub błonica + tężec + krztusiec + polio).

Kiedy rozpocząć szczepienia przed wyjazdem za granicę?

Szczepienia przed wyjazdem za granicę najlepiej rozpocząć 4–6 tygodni przed planowaną podróżą. Umożliwia to przyjęcie pełnej dawki szczepienia. Jest to również czas potrzebny na wytworzenie się przeciwciał, a tym samym nabycie odporności na daną chorobę.

Wyjazd za granicę bez szczepienia

Wyjazd za granicę bez szczepienia stwarza ryzyko zakażenia, ciężkiego przebiegu lub wystąpienia powikłań. W niektórych przypadkach nieprzyjęcie szczepionki wiąże się z obowiązkiem przedstawienia negatywnego wyniku testu lub odbycia kwarantanny. Może się zdarzyć, że osoba niezaszczepiona nie będzie mogła przekroczyć granicy (dotyczy to szczepień obowiązkowych).