Kiedy gorączka u dziecka jest niebezpieczna?

Gorączka u dziecka - czym jest?

Warto wstępnie zaznaczyć, że zwiększona temperatura u niemowlęcia lub noworodka może być często mylona z przegrzaniem organizmu, co wiąże się jedynie z koniecznością dopasowania ubioru do warunków temperaturowych. Stan taki nie wymaga specjalistycznego leczenia. Czym jednak jest prawdziwa gorączka u dziecka?

Gorączka to inaczej podwyższenie temperatury ciała powyżej 38 stopni Celsjusza. Pojawienie się jej u dziecka to forma ochrony organizmu przed czynnikami zapalnymi. Jest to element samoograniczający, co oznacza, że im mniejsze jest natężenie czynnika prowokującego gorączkę, tym mniejsza jest temperatura ciała. Powodem do niepokoju jest przedłużanie się tego stanu, co może zwiastować rozwój bardziej poważnych chorób.

Gorączka u dziecka powstaje w wyniku zmiany układu termoregulacji organizmu na wyższą temperaturę ciała. Taki stan spowodowany jest zmianami wywołanymi przez obecność patogenu lub innego czynnika zapalnego. Można podzielić ją na kilka faz.. Dzięki znajomości etapów gorączki, można skutecznie obserwować objawy tego stanu u swojej pociechy.

Gorączka u dziecka dzieli się na 3 fazy. Są to kolejno:

Faza pierwsza, którą charakteryzuje nagłe osłabienie organizmu dziecka, ospałość, a take nagłe podwyższenie temperatury ciała. Pojawienie się pierwszej fazy gorączki u dziecka, powinno zaalarmować rodziców, ponieważ oznacza to wysoką aktywność układu odpornościowego, które nie może poradzić sobie z patogenem lub innym czynnikiem zapalnym.

Druga faza gorączki u dziecka, jaką się wyróżnia, jest stała i podwyższona temperatura ciała. Oznacza to, że układ odpornościowy oraz układ termoregulacji, dobrały odpowiednią temperaturę procesów antyzapalnych, aby skutecznie pozbyć się ognisk chorobotwórczych. Następuje w tym momencie proces autoregulacji, w którym organizm automatycznie dobiera temperaturę ciała do natężenia czynników zapalnych.

Trzecia faza gorączki to czas przewagi czynników antyzapalnych nad prozapalnymi, w przebiegu których dochodzi do stopniowego obniżania temperatury ciała dziecka. Homeostaza organizmu jest przywracana do równowagi.

Gorączka u dziecka to stan, w którym temperatura ciała osiąga powyżej 38 stopni. Niższe temperatury ciała są określane jako stan podgorączkowy. 

Jak przebiega u dziecka stan podgorączkowy?

Stan podgorączkowy u dziecka charakteryzuje się lekko podwyższoną temperaturą ciała, która wynosi od 37 stopni do 37,9 stopni Celsjusza. Występowanie tego stanu cechuje większą aktywność układu immunologicznego wobec obecności patogenów oraz innych czynników zapalnych. Często stan podgorączkowy może zwiastować nadejście gorączki, która pojawia się na przestrzeni pierwszej i drugiej fazy gorączki. Temperatura utrzymuje wtedy przez okres kilku - kilkunastu dni, po czym maleje wraz z obecnością czynnika zapalnego w organizmie dziecka.

Podwyższona temperatura ciała dziecka w stanie podgorączkowym nie wymaga specjalistycznego leczenia. Warto jednak obserwować na bieżąco stan dziecka i adekwatnie reagować na zmieniające się zachowanie. Czujność oraz ewentualnie wprowadzenie leczenia objawowego, powinny nastąpić w momencie, gdy temperatura ciała dziecka stale rośnie, zwiastując nadejście gorączki. W takim przypadku podaje się leki przeciwgorączkowe, jak ibuprofen lub paracetamol. W zakresie regulacji temperatury ciała dziecka można stosować także zimne okłady oraz ewentualnie zimne kąpiele.

Jakie są przyczyny gorączki?

W przypadkach wysokiej gorączki przyczyną tego stanu są infekcje wirusowe oraz bakteryjne. Gorączka może jednak pojawić się w przebiegu innych stanów zapalnych organizmu. Wśród nich, wymienia się:

• ciężkie urazy (sportowe, spontaniczne),
• objawy po szczepieniach ochronnych,
• odwodnienie organizmu,
• choroby przewlekłe,
• choroby zakaźne,
• choroby układu krwionośnego,
• choroby autoimmunizacyjne,
• nadczynność tarczycy,
• niektóre fazy nowotworów,
• udar,
• stosowanie niektórych leków, jak np. interferon i pochodne,
• znaczący wysiłek fizyczny i przeciążenie,
• poważne reakcje alergiczne.

Czasami jednak może się zdarzyć, że przyczyną gorączki nie jest żadna z powyższych. W przypadku wątpliwości co do przyczyny gorączki, należy udać się na specjalistyczne badania diagnostyczne zlecone przez lekarza. Dzięki nim będzie można poznać bezpośrednią przyczynę gorączki i wdrożyć odpowiednie leczenie.

W niektórych przypadkach gorączki może się okazać, że wystarczy drobna modyfikacja żywienia lub więcej odpoczynku. Przy gorączce wynikającej z odwodnienia, należy zwiększyć ilość wypijanych napojów, przy nadmiernym wysiłku, warto też dać czas organizmowi na odpowiednią regenerację.

Jakie są najczęstsze zakażenia powodujące gorączkę u dziecka?

W znaczącej większości przypadków, problemy gorączkowe u dziecka, są związane z infekcjami różnego pochodzenia. Wśród najpopularniejszych przyczyn gorączki, wyróżnia się:

• zakażenie układu moczowego (towarzyszy gorączka trzydniowa),
• zakażenie ucha środkowego,
• zakażenie bakteryjne układu oddechowego,
• jelitówka,
• gorączka o nieznanej przyczynie i nieznanej etiologii,
• choroby zakaźne (np. ospa wietrzna, mononukleoza).

Gorączka - jakie są jej niepokojące objawy?

Podwyższoną temperaturę ciała nietrudno przeoczyć, natomiast jeśli stan ten występuje z opóźnieniem, należy wziąć pod uwagę objawy towarzyszące gorączce. Wśród nich, wymienia się:

• duszności,
• częstomocz (nadmierne oddawanie moczu),
• ból brzucha,
• zaburzenia świadomości,
• ból gardła,
• blada skóra,
• bóle mięśni i stawów,
• sztywność karku,
• regularne pocenie się,
• wypieki na twarzy,
• szkliste oczy,
• drgawki,
• problemy z przełykaniem,
• trudności w oddychaniu.

W szczytowej fazie gorączki, skóra przyjmuje czerwonawe zabarwienie, co może sugerować konkretny przebieg zapalenia. W tym przypadku, jeśli odnotowuje się długi czas trwania takiej gorączki, należy zasięgnąć porady lekarza rodzinnego.

Prawidłowe rozpoznanie gorączki u dziecka odgrywa bardzo ważną rolę w kontekście czasu trwania zapalenia. W momencie, gdy podwyższoną temperaturą u dziecka, notuje się dłużej niż przez okres kilku dni, należy wezwać lekarza z poradni pediatrycznej, na przykład z Poradni Pediatrycznej w Piasecznie lub udać się do niego w celu uzyskania profesjonalnej pomocy. 

Co odróżnia gorączkę u dziecka od gorączki u dorosłej osoby?

Objawy towarzyszące gorączce mogą być odmienne u dzieci oraz u dorosłych. Warto więc wiedzieć, jak reagować i obserwować organizm swojej pociechy, aby móc szybko i skutecznie zareagować na toczący się proces zapalny.

W odróżnieniu od dorosłych gorączka wśród dzieci objawia się nie tylko podwyższoną temperaturą ciała, ale występują także duszności, problemy z oddychaniem, zaczerwienienie twarzy, wymioty, znaczne osłabienie oraz szkliste oczy. Kiedy dziecko gorączkuje, nie chce ono pić wody i innych płynów, co może zwiastować toczący się proces zapalny. Warto także zwrócić uwagę na chęć do jedzenia, ponieważ gdy dziecko gorączkuje, często towarzyszy mu ból gardła spowodowany infekcją, a tym samym niechęć do jedzenia.

Objawy, jak częstomocz, krwinkomocz, bolesne parcie na mocz, mogą sugerować zakażenie układu moczowego u dziecka. Warto również pamiętać, że objawy gorączki, mogą pojawić się w przebiegu ząbkowania lub jako odczyn poszczepienny. Są to naturalne reakcje obronne organizmu, które powinny się pojawić w przypadku takich okoliczności.

Temperatura ciała - jak ją prawidłowo mierzyć u dzieci?

Przy rozpoznawaniu gorączki lub stanu podgorączkowego, warto mieć rozeznanie w zakresie dokonywania pomiaru temperatury ciała. Jest to bardzo istotne z uwagi na nie do końca wykształcony układ termoregulacji małych dzieci.

Odmienne sposoby mierzenia temperatury ciała, stosuje się wobec wieku dziecka.

• Dzieci poniżej 2 r.ż. - temperatura ciała powinna być mierzona w odbytnicy lub przy tętnicy skroniowej,
• Dzieci 3 - 5 lat - pomiar powinien być mierzony przy tętnicy skroniowej lub jamie ustnej,
• Dzieci powyżej 5 lat - pomiar temperatury mierzony na pod pachą, w okolicy tętnicy skroniowej lub z jamy ustnej.

Odpowiednia temperatura odnosi do poszczególnych części ciała, w których został zrobiony pomiar. Prawidłowa temperatura ciała wygląda następująco:

• Odbytnica - 36,6 - 38 stopni,
• Pod pachą - 35,5 - 37,2 stopni,
• Czoło, okolice tętnicy skroniowej - 35,6 - 37,9 stopni.

Warto stosować jednolity sposób dokonywania pomiaru temperatury ciała u dziecka. Powinien on być dokonywany tym samym termometrem oraz z tego samego miejsca.

Warto wiedzieć, że niepokojącym objawem przy dokonywaniu pomiarów oceniających, jak przebiega ciepłota ciała, jest utrzymująca się gorączka u niemowląt i noworodków poniżej 3 miesiąca życia lub gorączka, która nie reaguje na podane leki przeciwgorączkowe. Niestety każde dziecko gorączkuje poważnie, stąd też, jeśli wyżej wspomniane objawy i wiek dziecka pokrywają się ze sobą, należy natychmiast udać się do lekarza specjalisty.

Wysoka gorączka - jak zbić gorączkę?

Wysoka gorączka to stan, w którym układ odpornościowy zwalcza patogeny chorobotwórcze. Obecność dodatkowych objawów jak na przykład ból brzucha, ból gardła, czy ból głowy, skutecznie utrudniają funkcjonowanie nie tylko dorosłych, ale także dzieci. W początkowych jednak fazach leczenia można spróbować zbić gorączkę za pomocą leków przeciwgorączkowych, jak ibuprofen, paracetamol lub leki z zawartością kwasu acetylosalicylowego. 

Wysoka temperatura u dziecka musi przebiegać pod stałą kontrolą rodziców oraz lekarza. Jednakże w większości przypadków, wystarczające okazuje się podanie leków przeciwgorączkowych. Jeśli obecna infekcja bakteryjna (zdiagnozowana) nie daje za wygraną, warto skonsultować z lekarzem możliwości wprowadzenia odpowiedniego leczenia. Dziecko leczone antybiotykiem szybko i pozytywnie reaguje na zmiany zachodzące w organizmie, a proces regeneracji i niszczenia patogenu znacząco skraca czas gorączki i nieprzyjemnych objawów.

Warto pamiętać, że oprócz stosowania ibuprofenu lub innych leków przeciwgorączkowych, warto rozważyć pewne domowe sposoby na zbicie gorączki. Są to chłodne okłady lub chłodne kąpiele. Działanie takie mogą przyczynić się do większego komfortu dziecka w zakresie regulacji temperatury ciała. Należy jednak pamiętać, aby temperatura wody nie była zbyt niska, co mogłoby spowodować ryzyko hipotermii. Kąpiele wodne powinny stopniowo przyzwyczajać organizm dziecka do niższej temperatury wody. Podobnie sprawa wygląda z chłodnymi okładami na okolice czoła i karku.

Wśród pozostałych sposobów na zbicie gorączki u dziecka znajduje się stosowanie leków przeciwgorączkowych. Warto pamiętać, że podane leki przeciwgorączkowe u dziecka poniżej 6 roku życia, powinny być tylko i wyłącznie po uprzedniej konsultacji z lekarzem. Zasady stosowania ibuprofenu, polegają na wyznaczeniu odpowiedniej dawki względem masy ciała dziecka.

Dziecko może przyjmować ibuprofen już od 4 miesiąca życia w dawce od 5 do 10 mg na kg masy ciała. Dla najmłodszych występuje on w formie czopków.

Paracetamol można stosować już u noworodków. Jego dawkowanie powinno odbywać się w następujący sposób. Dawka dla dziecka wynosi od 10 - 15 mg na kg masy ciała. Paracetamol również występuje w postaci czopków. Obydwa rodzaje leków podaje się w odstępach czasowych 4-6 godzin.

Należy pamiętać, że aspirynę, czyli preparat kwasu acetylosalicylowego nie można podawać dzieciom poniżej 12 roku życia.

Warto więc zachować czujność i obserwować na bieżąco objawy towarzyszące dziecku w czasie chory. Przy podwyższonej temperaturze ciała sięgającej około 38 stopni, warto wdrożyć leki przeciwgorączkowe po konsultacji z lekarzem, który dobiera dawkę. W przypadku długotrwałego utrzymywania się gorączki powyżej 39 stopni należy koniecznie wezwać lekarza rodzinnego.