Mammografia spektralna, czyli nowa metoda obrazowania piersi

Badania obrazowe, takie jak USG piersi czy mammografia są fundamentem diagnostyki raka piersi. Obecnie coraz częściej mówi się także o tzw. mammografii spektralnej – nowoczesnej metodzie obrazowania, którą wyróżnia bardzo wysoka skuteczność wykrywania zmian nowotworowych. Zastosowanie kontrastu pozwala bowiem uwidocznić również nieprawidłowości niewidoczne w mammografii klasycznej. Dowiedz się, czym jest mammografia spektralna, jakie są wskazania i jak przygotować się do tego badania.

Z artykułu dowiesz się:

czym jest mammografia spektralna i czym różni się od klasycznej mammografii?
na czym polega badanie mammograficzne z podaniem środka kontrastowego?
jakie są główne wskazania do mammografii spektralnej?
jak wygląda przygotowanie do badania mammograficznego z kontrastem?
jak przebiega i jak długo trwa badanie?

Co to jest mammografia spektralna?

Mammografia spektralna to bardzo skuteczne we wczesnym wykrywaniu raka piersi i nowoczesne badanie. W odróżnieniu od mammografii klasycznej wykorzystuje różne energie promieniowania, co pozwala otrzymać znacznie więcej szczegółów w obrazie tkanek piersi. Dzięki zastosowaniu kontrastu w badaniu często ujawniają się również zmiany niewidoczne w standardowej mammografii. Jest niezwykle pomocna zwłaszcza w przypadku piersi o dużej gęstości, co często stanowi utrudnienie diagnostyczne.

Na czym polega mammografia z kontrastem?

Mammografia spektralna jest alternatywą dla rezonansu magnetycznego piersi, kiedy u pacjentki występują przeciwwskazania do jego wykonania. Przed rozpoczęciem badania podaje się dożylnie jodowy środek kontrastowy (podobnie jak w przypadku tomografii komputerowej). Przez krew dociera on do naczyń krwionośnych w piersi – również do ewentualnych zmian, dzięki czemu są one lepiej widoczne.

Radiolog uzyskuje dwa obrazy do oceny:

niskoenergetyczny – przypominający klasyczne zdjęcie mammograficzne,
wysokoenergetyczny – tkanka gruczołowa jest mniej widoczna, natomiast unaczynienie staje się wyraźniejsze za sprawą podanego środka kontrastowego.

Choć mammografia spektralna ma wiele zalet, jej minusem jest o 20% wyższa dawka promieniowania jonizującego niż w przypadku klasycznej mammografii.

Wskazania do mammografii spektralnej

Na mammografię spektralną kierowane są głównie pacjentki, które:

mają piersi o gęstym utkaniu,
znajdują się w grupie wysokiego ryzyka rozwoju raka piersi,
otrzymały niejednoznaczne wyniki innych badań obrazowych (klasycznej mammografii i USG),
muszą monitorować swój stan zdrowia po zakończeniu leczenia onkologicznego.

Jak się przygotować do mammografii spektralnej?

Mammografia spektralna nie należy do rutynowych badań profilaktycznych, dlatego najczęściej wykonuje się ją na podstawie skierowania od lekarza specjalisty. Przed podaniem środka kontrastowego należy przedstawić aktualne oznaczenie kreatyniny i poinformować o uczuleniu na kontrast, jeśli w przeszłości wystąpiła reakcja alergiczna.

Na badanie najlepiej zgłosić się w 5-12 dniu cyklu miesiączkowego, ponieważ w tym czasie piersi są najmniej wrażliwe, co czyni badanie bardziej komfortowym. Pacjentki po przebytej menopauzie mogą przyjść w dowolnym terminie.

Na ok. 5-6 godzin przed badaniem nie powinno się spożywać posiłków i napojów (poza wodą niegazowaną). Warto wziąć ze sobą także wyniki poprzednich badań piersi (USG, mammografia klasyczna).

Żeby zadbać o swoją wygodę, lepiej w tym dniu zrezygnować z sukienek i kombinezonów – górę trzeba będzie zdjąć do badania.

Mammografia spektralna – przebieg badania

Mammografia spektralna wygląda podobnie do klasycznej. Różni się natomiast od mammografii cyfrowej, gdzie aparat do tomosyntezy wykonuje ruch w czasie robienia serii zdjęć, które następnie przetwarza na obraz trójwymiarowy. Pacjentka zakłada specjalny fartuch i staje przed aparatem, a specjalista umieszcza piersi między płytami, które uciskając, umożliwiają wykonanie zdjęć.

Całe badanie trwa ok. 15-20 minut. Po jego zakończeniu lekarz może poprosić pacjentkę o pozostanie w ośrodku jeszcze przez jakiś czas, aby obserwować czy nie wystąpi niepożądana reakcja na kontrast.

Podsumowanie

Mammografię spektralną wyróżnia wysoka czułość i skuteczność w wykrywaniu nawet niewielkich zmian w piersiach. Z tego względu jest ona polecana w określonych przypadkach, takich jak gęsta budowa piersi, niejednoznaczne wyniki innych badań obrazowych czy monitorowanie po zakończonej terapii onkologicznej. Jeśli jesteś w grupie podwyższonego ryzyka rozwoju raka piersi, zapytaj lekarza o możliwość i wskazania do wykonania mammografii spektralnej.

Bibliografia:

B. Bobek-Billewicz, M.K. Jurkowski, Rola mammografii metodą rezonansu magnetycznego w diagnostyce raka piersi, „Nowotwory Journal of Oncology” 2017, t. 2, nr 3, s. 235-242.

B. Kozakiewicz, Podstawowe badania podmiotowe i przedmiotowe wykorzystywane w onkologii – nowotworach złośliwych narządu rodnego i raka piersi, „Borgis – Nowa Medycyna” 2003, nr 3.

M. Bojko, A. Wojnarska, B. Koper, Rola tomosyntezy oraz mammografii spektralnej w diagnostyce kobiet z gęstym utkaniem piersi, „Inżynier i Fizyk Medyczny” 2020, t. 9, nr 3, s. 203-206.